Aleksander Sładkowski urodził się 23 listopada 1956 w Dniepropietrowsku (Ukraina) w rodzinie polsko-rosyjskiej. Rodzice byli inżynierami. W 1963 roku rozpoczął naukę w szkole średniej, którą ukończył w 1973 ze złotym medalem. W ostatnich latach szkoły średniej uczył się w specjalistycznej klasie matematycznej. Równolegle ukończył szkołę muzyczną przy Dniepropietrowskim Kolegium Muzycznym w klasie fortepianu.

W 1973 roku został przyjęty na studia do Dniepropietrowskiego Uniwersytetu Państwowego (DSU) na Wydział Mechaniczno-Matematyczny. Po 5 latach nauki ukończył studia ze specjalności "Dynamika i wytrzymałość maszyn" z wyróżnieniem. Począwszy od 3 roku studiów zaangażowany był w pracę naukową pod kierunkiem rzeczywistego członka Akademii Nauk Ukrainy prof. W.I. Mossakowskiego, który w tym czasie był na czele Katedry "Stosowanej Teorii Sprężystości" i pełnił funkcję rektora uczelni.

Po ukończeniu studiów w 1978 roku został zatrudniony na stanowisku inżyniera w Problemowym Naukowo-Badawczym Laboratorium Wytrzymałości i Niezawodności Konstrukcji DSU, gdzie odpowiedzialny był za obliczenia współpracy kontaktowej ciał sprężystych.

Jesienią 1978 A. Sładkowski został przyjęty na studia doktoranckie DSU w Katedrze "Stosowanej Teorii Sprężystości". Promotorem przy przygotowaniu pracy doktorskiej był prof. W.I. Mossakowski. Po ukończeniu tych studiów w 1981 roku kontynuował pracę w Problemowym Naukowo-Badawczym Laboratorium Wytrzymałości i Niezawodności Konstrukcji DSU na stanowisku młodszego pracownika naukowego. Na podstawie prac związanych z badaniem współpracy kontaktowej ciał sprężystych, została przygotowana praca badawcza pt. "Analiza mikropoślizgów przy kontakcie ciał sprężystych", która w 1983 roku zdobyła nagrodę pierwszego stopnia Radzieckiej Rady Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych (VSNTO).

Od 1983 do 1986 pracował w Branżowym Diagnostycznym Laboratorium Holografii DSU na stanowisku kierownika działu naukowo-badawczego. Głównym celem badań była interpretacja interferogramów holograficznych. Jednocześnie pełnił funkcje odpowiedzialnego wykonawcy badań.

Od 1986 do 1987 pracował jako starszy pracownik naukowy w Naukowo-Badawczym Laboratorium Ekonomii Ochrony Środowiska (NIL EKOOS) w DSU. Badania w tym okresie m.in. dotyczyły zadań statystycznego przetwarzania informacji gospodarczej.

W latach 1986-1988 pracował również jako asystent na Wydziale Matematyki Stosowanej w Katedrze Matematycznego Opracowania Oprogramowania Komputerowego". Prowadził wykłady i ćwiczenia z programowania i metod obliczeniowych.

W 1987 roku A. Sładkowski obronił rozprawę pt. "Mikropoślizgi przy stacjonarnej interakcji ciał sprężystych", otrzymując dyplom doktora nauk fizycznych i matematycznych ze specjalności 01.02.04 "Mechanika odkształcalnych ciał stałych." Promotorem tej pracy był prof. W.I. Mossakowski. Obrona odbyła się podczas posiedzenia Specjalistycznej Rady Naukowej w DSU.

Działalność badawcza i dydaktyczna A. Sładkowskiego była uhonorowana oficjalnymi podziękowaniami i nagrodami JM Rektora DSU w 1983 roku (dwukrotnie) i w 1987 roku.

W 1987 roku A. Sładkowski przeszedł do pracy do Dniepropietrowskiego Instytutu Metalurgicznego (DMetI). W chwili obecnej jest to Narodowa Metalurgiczna Akademia Ukrainy (NMetAU). Do roku 1993 pracował jako starszy pracownik naukowy Katedry Mechaniki Stosowanej. Wykonywał funkcje kierownika grupy i był odpowiedzialnym za wykonanie szeregu prac naukowych związanych z tematami kolejowymi, a także tematami związanymi z transportem przemysłowym. Równolegle prowadził wykłady i ćwiczenia ze studentami wielu specjalności jako asystent.

W 1989 r. Wyższy Kolegium Atestacyjny ZSRR przyznał A. Sładkowskiemu tytuł starszego pracownika naukowego ze specjalności "Mechanika odkształcalnych ciał stałych."

W latach 1993-1996 znajdował się na stażu habilitacyjnym w Katedrze Mechaniki Stosowanej DMetI, równolegle wykonując funkcje docenta w tej katedrze. Od 1996 roku stanowisko docenta jest dla A. Sładkowskiego podstawowym, choć równolegle z nim wykonywane są prace badawcze jako starszy pracownik naukowy.

W 1997 roku A. Sładkowski obronił rozprawę habilitacyjną pt. "Teoretyczne podstawy i opracowanie racjonalnych konstrukcji pary koło-szyna do kolejowych maszyn górniczych i urządzeń transportowych." Kolokwium habilitacyjne na stopień dr hab. nauk technicznych ze specjalności 15.05.16 "Maszyny górnicze" odbyło się na posiedzeniu Specjalistycznej Rady Narodowej Górniczej Akademii Ukrainy.

Od 1999 roku A. Sładkowski pracował na stanowisku profesora Katedry Mechaniki Stosowanej DMetI, początkowo na warunkach mianowania, a od 2000 w podstawie kontraktu. To pozwoliło mu łączyć działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą w Ukrainie i Polsce do 2003 roku.

W 2001 r. decyzją Kolegium Atestacyjnego Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy A. Sładkowski otrzymał tytuł docenta z mechaniki stosowanej, a w 2002 r. ten sam organ rządu Ukrainy przyznał tytuł naukowy profesora z mechaniki stosowanej.

W 1998 roku A. Sładkowski otrzymał nagrodę JM Rektora NMetAU za badania i działalność dydaktyczną.

W latach 1998-2000 jako profesor wykładał także w Instytucie Udoskonalenia Kwalifikacji Kadry Zarządczej i Fachowców Metalurgicznego Kompleksu Ukrainy.

Przez lata był członkiem rad specjalistycznych do obron habilitacji i doktoratów w Narodowej Górniczej Akademii Ukrainy i Dniepropietrowskim Narodowym Uniwersytecie Transportu Kolejowego (DIIT).

Od 2000 r. działalność A. Sładkowskiego związana jest z Politechniką Śląską, gdzie został przyjęty na stanowisko profesora nadzwyczajnego Katedry Transportu Szynowego na Wydziale Transportu na podstawie umowy o pracę. W 2002 roku A. Sładkowski został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego w tej katedrze. W tym samym roku, po otrzymaniu tytułu naukowego profesora na Ukrainie, Polskie Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej przyznało A. Sładkowskiemu tytuł profesora nauk technicznych.

W 2006 roku prof. A. Sładkowski otrzymał obywatelstwo polskie.

Począwszy od 2006 A. Sładkowski pracował w Katedrze Logistyki i Transportu Przemysłowego Politechniki Śląskiej. W 2007 roku A. Sładkowski został mianowany profesorem zwyczajnym, a od 2009 został wybrany na kierownika Katedry Logistyki i Transportu Przemysłowego. W 2013 roku został ponownie wybrany na czteroletnią kadencję kierownika katedry. W 2017 roku w związku z połączeniem katedr prof. A. Sładkowski został wybrany na stanowisko kierownika Katedry Logistyki i Technologii Lotniczych. W latach 2018-2020 pełnił funkcje kierownika Katedry Logistyki i Technologii Transportu. Od 2021 roku jest profesorem Katedry Transportu Kolejowego.

Od 2008 roku pełnił funkcje Pełnomocnika Dziekana ds. Współpracy z Zagranicą i Wymiany Studentów. Był koordynatorem międzynarodowych programów LPP-ERASMUS, CEEPUS, TEMPUS. Obecnie pełni funkcję koordynatora programów ERASMUS+ i CEEPUS na Wydziale Transportu i i Inżynierii Lotniczej oraz koordynatora ds. kontaktów międzynarodowych.

W maju 2021 r. JM Rektor Politechniki Śląskiej powołał prof. A. Sładkowskiego do pełnienia funkcji Pełnomocnika Rektora ds. Współpracy z Krajami Europy Środkowo-Wschodniej i Azji Środkowej.

Wielokrotnie otrzymywał nagrody JM Rektora Politechniki Śląskiej za osiągnięcia w działalności naukowej i organizacyjnej (2006, 2008, 2010, 2012 - 2014, 2016 – 2019, 2021, 2023, 2024). W 2020 roku przyznano prof. A. Sładkowskiemu Indywidualną nagrodę JM Rektora Politechniki Śląskiej za całokształt dorobku.

Od 2006 roku stoi na czele Międzynarodowego Czasopisma Naukowego "Problemy Transportu" jako redaktor naczelny.

Jest członkiem kolegiów redakcyjnych kilku międzynarodowych czasopism naukowych.

Jest koordynatorem, przewodniczącym i wiceprzewodniczącym kilku międzynarodowych konferencji naukowych, a także jest członkiem komitetów programowych i naukowych wielu konferencji.

W latach 2010-2013 pełnił funkcje przewodniczącego Rady Naukowej Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Dźwignic i Urządzeń Transportowych "DETRANS" (instytutu badawczego).

W 2013 roku Uralski Państwowy Uniwersytet Transportu Kolejowego (USURT, Ekaterinburg, Rosja) nadał A. Sładkowskiemu tytuł Profesora Honorowego USURT.

W tym samym roku, A. Sładkowski został wybrany członkiem rzeczywistym Rosyjskiej Akademii Transportu. Współpracuje z Uralskim Oddziałem RAT.

W 2013 roku Uniwersytet w Segedynie (Węgry) nadał A. Sładkowskiemu tytuł Doskonałego Partnera do Współpracy.

W 2014 roku został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej Polski.

W 2015 roku Wschodnio-Ukraiński Narodowy Uniwersytet imienia W. Dalia nadał A. Sładkowskiemu tytuł Doktora Honorowego EUNU.

W 2016 roku został odznaczony Odznaką "Zasłużony dla Politechniki Śląskiej".

W 2016 roku został członkiem Związku Naukowców Bułgarii. Również w 2016 roku został przyjęty do Federacji Związków Naukowych i Technicznych Bułgarii jako członek Klubu Inżynierów Mechaników (terytorialnej organizacji ekspertów naukowych i technicznych w Ruse).

W 2017 został wybrany Honorowym Członkiem Rady Naukowej Instytutu Mechaniki Maszyn Narodowej Akademii Nauk Gruzji.

W 2018 roku Uniwersytet imienia Angela Kanczewa w Ruse (Bułgaria) nadał A. Sładkowskiemy tytuł Doktora Honorowego.

W 2019 roku Dniprowski Narodowy Uniwersytet Transportu Kolejowego imienia akademika V. Lazaryana (DIIT, Ukraina) nadał A. Sładkowskiemu tytuł Profesora Honorowego. W tym samym roku Wydział Inżynierii Transportu Uniwersytetu w Pardubicach przyznał prof. A. Sładkowskiemu medal w uznaniu za długą i owocną współpracę.

W 2021 roku Prezydent RP p. Andrzej Duda nadał A. Sładkowskiemu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej.

Zgodnie z rekomendacją Wydziału Inżynierii, w dniu 5 października 2023 r. Rada Akademicka Uniwersytetu Państwowego im. Akaki Tsereteli w Kutaisi podjęła decyzję o nadaniu prof. Aleksandrowi Sładkowskiemu tytułu Doktora Honorowego.

W roku 2024 Europejska Akademia Architektury przyznała honorowy tytuł profesora wizytującego Aleksandrowi Sładkowskiemu.

Jest członkiem kilku towarzystw naukowych i technicznych.

Zna język polski, rosyjski, ukraiński oraz angielski.

Jest żonaty i ma jednego syna.

Do tyłu